Lẻ Bóng của Anh Bằng và Lê Dinh đồng sáng tác, có thể được gọi là một bản nhạc lính hay nhạc tình mùa chinh chiến đặc sắc. Bài hát được viết vào những năm 1962 nói lên nỗi lòng và tâm tình của người con gái mến yêu và đồng cảm cho lính, những con người lẻ bóng trên con đường gian khổ phong trần, bảo vệ tự do miền Nam.
Click vào hình để nghe ca sĩ Thanh Tuyền hát Lẻ Bóng
Có thể nói Lẻ Bóng là một tuyệt tác, trên tất cả các bản phối, do các danh ca trình bày đều rất hay. Nếu nghe Giao Linh hát ta cảm được như nữ danh ca đang kể câu chuyện đã qua rồi nhưng vẫn còn đó, vẫn nức nở chơi vơi. Cũng kể về câu chuyện đã qua rồi Phương Dung lại hát với tâm thế bình ổn, phản phất đâu đấy sự đơn côi. Ca sĩ Thanh Tuyền thì hát nhẹ nhàng mà da diết cõi lòng, tuy cao sang nhưng lại gần gũi tựa như một lời tâm sự. Danh ca Thanh Thúy hát như nghe câu chuyện đang xảy ra với chính cô. Và cuối cùng Hoàng Oanh hát với tâm thế của người con gái mạnh mẽ vững tin vào ngày mai. Tất cả các nữ danh ca mỗi người một chất giọng và phong cách xử lý riêng, mỗi người một vẻ, tất cả đều hàm súc, đều hay. Các nữ danh ca ấy như hóa thân và đại diện cho tâm tình của những người con gái thời bấy giờ dành cho lính, cùng nhau hát vang để xin dâng lên người ca khúc trọn niềm vui… Từng lời ca tràn đầy tình cảm ấy, kết hợp với nhịp điệu treblebase tạo nên một bản phối hài hòa, lẻ bóng nhưng không sầu bi mà quyết liệt như tinh thần của lính.
Click vào hình để nghe ca sĩ Giao Linh hát Lẻ Bóng
Có người hỏi tôi Tại sao ưa ca bài ca sầu nhớ thương Ngắm trăng mờ hoàng hôn Ưa đi lặng lẽ trong những đêm gió mưa u buồn Mà nghe cô đơn
Đừng trách tình duyên tôi Đời mấy người chẳng ưa Nhìn tơ liễu rũ ưa tìm trong giấc ngủ Ngày còn ấu thơ lòng chưa biết chi mộng mơ.
Cô đơn là một phần trong những khoảnh khắc của đời sống, hẳn là trong mỗi chúng ta đều từng trải qua cảm giác ấy: cô đơn vì phải xa nhà, sống 1 mình nơi phương xa, cô đơn vì không có người yêu, thậm chí cô đơn trong chính ngôi nhà, hay cô đơn trong chính tình yêu của mình… Người con gái trong Lẻ Bóng của hai nhạc sĩ lớn Anh Bằng Và Lê Dinh cũng thế, cô có những nỗi u buồn riêng nên thích ca những bài ca sầu nhớ như chính tiếng lòng mình. Sau những giây phút mang niềm vui cho đời, tôi lại âm thầm đi lặng lẽ trong những đêm gió mưa u buồn mà nghe từng giọt cô đơn rơi. Giây phút lẻ bóng ấy, tôi lại luyến ái với cô đơn để lắng nghe lòng mình, hiểu chính mình và người. Nên xin đừng trách gì tôi, bởi tình duyên tôi sầu muộn, xa cách người yêu. Đời mà, ai chẳng ưa nhìn tơ liễu rủ, ưa tìm trong giấc ngủ, để tìm về những mộng mơ của ngày xưa, những ngày còn chưa vướng bụi tình đời, mà những ngày êm đềm trong đời người có là bao nên tự chuốc vào mình những muộn phiền.
Click vào hình để nghe ca sĩ Phương Dung hát Lẻ Bóng
Nói nhiều để cho sầu vơi Tôi ưa tìm lên đồi vắng Ưa lắng chuông chùa vọng khơi Trong chim bạt gió Nghe tiếng tiêu thiết tha xa vời lòng thêm chơi vơi Thường viết dòng tâm tư vào những chiều úa Thương cành u lá đổ thương mùa đông nức nở Thương cung ve rền trong nắng hè gọi bơ vơ.
Cô đơn thực sự là một cảm giác không hề dễ chịu chút nào, để làm vơi nó ta thường chọn cách chia sẻ nói hết những muộn phiền, mong rằng nói nhiều để cho sầu vơi đi. Nhưng giải pháp tốt nhất, nhiều khi đó lại là cách đối diện với thứ cảm giác ấy, cũng như đối diện với chính mình. Vì thế tôi chọn tìm lên những khu đồi vắng, lắng nghe tiếng chuông chùa vọng khơi xa, trong tiếng chim bay bạt gió mây ngàn, nghe tiếng tiêu thiết tha… để tâm hồn có thể thanh lọc hết những tạp chất của cuộc sống. Giữa lúc tưởng chừng lạc lõng, cô độc và chênh vênh nhất thiên nhiên như liều thuốc chữa lành trái tim, lòng tôi lúc này lại xua tan hết những oán hờn để trải lòng mình viết nên những dòng tâm tình. Chợt thương lá đổ mùa đông, thương tiếng ve gọi hè trong nắng và thương ai nắng mưa dãi dầu muôn phương…
Click vào hình để nghe danh ca Thanh Thúy hát Lẻ Bóng
Còn thương còn nhớ Đường xa ai gian khổ phong trần Tàn quên vui khi tuổi thanh xuân Năm tháng giữa non ngàn Bằng lòng ra đi là giữ yên bờ cõi Một lời nguyền hy sinh hạnh phúc riêng người ơi Biết bao giờ thôi nói sao cạn lời tình tôi mến người.
Trong những giây phút tôi hòa mình vào thiên nhiên, đứng trên đồi vắng, nhìn ra biển khơi, trong cánh chim bạt gió… tôi chợt nghe và hiểu cái cô đơn của chính mình nhưng lại càng hiểu được cái lẻ bóng của người lính. Cái cô đơn của người yêu lính là sự vắng bóng người tình, còn cái cô đơn của người lính là sự lẻ bóng trên con đường gian khổ phong trần. Ngày ngày thiếu vắng người yêu cô đơn trên đầu súng, trong cuộc hành trình ấy anh dường như cô độc. Nếu như chúng tôi tìm trong cô đơn, nghĩ về tuổi thơ mộng thì với các anh chỉ có tàn quên đi tuổi thanh xuân. Năm tháng qua đi giữa non ngàn chỉ biết bằng lòng với thực tại, ra đi là hướng về lý tưởng giữ yên bờ cõi quê hương. Lời nguyền của người lính ấy trước khi rời xa mái ấm, xa người yêu vào đời chinh nhân chỉ đành hy sinh hạnh phúc riêng vì một hạnh phúc chung… thì người ơi, chớ thôi oán hờn, sẽ làm chùn bước chân người ra đi. Khi hoán dụ mình là lính, người con gái ấy chợt nhận ra chỉ có những lời động viên, cổ vũ và tình yêu của người hậu phương gửi đến biên cương xa xôi mới giúp cho con đường gian truân của lính không lẻ bóng… nên biết bao giờ thôi, nói sao cạn lời tình tôi mến người!
Click vào hình để nghe ca sĩ Hoàng Oanh hát Lẻ Bóng
Vẫn là niềm thương đầy vơi Khi ca bài ca sầu nhớ Khi ngắm trăng mờ hoàng hôn Khi đi lặng lẽ trong những đêm gió mưa u buồn Mà nghe cô đơn Hẹn ước về tương lai chờ đón ngày tới Đôi lòng không cách trở như bầy chim ấm tổ Tôi xin dâng người ca khúc trọn một niềm vui… !!!
Ở đoạn cuối, Lẻ Bóng vẫn sử dụng điệu Bolero không Capo bình thường, nhưng khi kết hợp thêm các âm bass có nhiệm vụ dẫn dắt, âm mid mang đến sự hài hòa và âm treble chính là yếu tố quan trọng góp phần tạo ra điểm nhấn nhá trong bản nhạc, kết hợp với những ca từ hàm súc làm cho Lẻ Bóng thêm sống động truyền cảm… Giờ đây, khi ca những bài ca sầu nhớ, vẫn là niềm thương ấy, vẫn đầy vơi… vẫn là những đêm ngắm trăng mờ hoàng hôn, hay những đêm đi trong gió mưa vẫn cô đơn một mình, nhưng tôi lại không lẻ bóng. Bởi trong cô đơn của tôi có bóng anh là niềm vui, trong lẻ bóng của anh có tôi là và quê hương chờ đợi phía sau…
Những giai điệu gần cuối như mở nút thắt, tâm hồn người hát không còn chơi vơi, mà dường như hân hoan hơn để hẹn ước về tương lai, chờ đón những ngày tới, những ngày non nước hòa bình yên vui, thì lúc ấy tình yêu mới trọn vẹn. Chúng ta về lại bên nhau, cho đôi lòng không còn cách trở, như những bầy chim vui trong tổ ấm. Những bài ca sầu nhớ tôi hát là để dâng đến cho người một niềm vui chứ không phải nỗi buồn… những lời nhớ thương ấy xin người hãy nghe và vững tin mà tiếp bước, bởi chúng tôi những con người hậu phương luôn hướng theo mỗi bước chân anh…
Biên Soạn: Hai Tứ 1964