Quán Nửa Khuya là bản hợp soạn giữa hai nhạc sỹ Tuấn Khanh và Hoài Linh, bài hát được ra đời vào khoảng năm 1962. Nội dung bài hát là lời tâm sự của hai người bạn vô tình quen biết nhau trong một đêm tối, một người là lính, là chinh nhân bảo vệ tổ quốc, còn một người là người đi tha phương lập nghiệp nhưng cả hai cùng chung chí hướng, chung nét phong trần. Theo tôi, thì có lẽ hai nhân vật trong bài hát ở đây chính là hai tác giả luôn. Người chinh nhân là nhạc sĩ Hoài Linh, còn người tha hương là nhạc sĩ Tuấn Khanh.
Click vào link để nghe Hương Lan hát Quán Nữa Khuya của Tuấn Khanh và Hoài Linh.
Có thể nói Quán Nửa Khuya là bản hợp soạn thú vị bởi hai nhạc sĩ Tuấn Khanh và Hoài Linh, vì phong cách sáng tác của hai nhạc sĩ ở hai trường phái dường như là khác nhau. Nếu nhạc sĩ Tuấn Khanh nổi tiếng với dòng nhạc âm hưởng tiền chiến, kiểu nhạc thính phòng, thì nhạc sĩ Hoài Linh lại là một tên tuổi nổi bật của dòng nhạc vàng đại chúng.
Nói về hoàn cảnh sáng tác Quán Nửa Khuya nhạc sĩ Tuấn Khanh chia sẻ: khi đặt lời cho bài hát, ông đã nhớ lại một quán cà phê nhỏ ở vùng quê miền Bắc vào khoảng thời gian những năm đầu 1950, lúc ông vẫn còn đang ở vùng tản cư. Quán cà phê nhỏ ấy nằm ở chợ Ô Mễ, nay thuộc tỉnh Thái Bình, mở cửa đến tận 2 giờ sáng, nên gọi mọi người lúc ấy gọi là quán nửa khuya. Quán bán cà phê và cháo gà xuyên đêm, khách đến thường là những người ở các chiến khu về thăm nhau. Thời điểm này người ta không được phép nói chuyện về tản cư, hồi cư… Riêng ở quán nửa khuya mọi người được nói năng tự do. Sau khi hồi cư về Hà Nội, nhạc sĩ Tuấn Khanh đã viết câu mở đầu cho bài hát là: Quán nửa khuya đèn mờ theo hơi khói… sau đó ông mang đến gặp nhạc sĩ Hoài Linh, kể cho nhạc sĩ Hoài Linh nghe những kỷ niệm ở quán nhỏ xưa để nhạc sĩ Hoài Linh viết tiếp lời cho bài hát, và từ đó chúng ta có một bài hát chất chứa bay bổng và nhiều cảm xúc của tình đời.
Click vào link để nghe Thanh Thúy hát Quán Nữa Khuya của Tuấn Khanh và Hoài Linh.
Quán nửa khuya đèn mờ theo hơi khói Trút tâm tư vào đêm vắng canh dài Quãng đời tôi tàu đêm vắng không người, vẫn lặng trôi
Tôi là người tha hương đi bốn phương Anh là người quân nhân vui gió sương Câu chuyện tâm tình vui theo khói bay, tay cầm tay
Quán Nửa Khuya là hình ảnh hai người bạn gặp mặt trong quán nhỏ vào lúc nửa khuya để cùng nhau kể chuyện tâm tình, cùng nhau trút hết những tâm tư vào đêm tối mờ ảo của hơi khói. Trong quãng dài của một đời người, có ai ngờ rằng một người tha hương đi bốn phương như tôi lại cùng tao ngộ với anh một quân nhân vui trong gió sương, để cùng nhau trở thành những tri kỷ tri âm của nhau. Trong thời điểm ấy có lẽ giữa hai người bạn ấy lại dâng trào bao nhiêu cảm xúc và những câu chuyện tâm tình lại càng thêm gắn kết, tay cầm tay nhau họ càng trân trọng tình bạn và tình người trong thời cuộc.
Click vào link để nghe Phương Diễm Hạnh hát Quán Nữa Khuya của Tuấn Khanh và Hoài Linh.
Nói bạn nghe từ khi say viễn xứ Gót chân in ngàn muôn lối sông hồ áo sờn vai tìm đôi mắt u hoài bóng hình ai?
Hoa nào mà không phôi pha sắc hương, ân tình nào mà không gây vấn vương? Lê đôi gót trên khắp chốn ngàn phương để tìm thương.
Từ khi say bước chân viễn xứ, cả hai người cùng in gót chân trên ngàn muôn lối sông hồ. Tôi mang tâm sự của kiếp giang hồ lận đận, nửa cuộc đời vay mượn nổi sầu riêng. Còn anh sầu vì quê hương khói lử.a qua bao mùa chinh chiến đau thương. Tôi hỏi anh đã từng xuôi ngược qua những dòng sông đầy nước lũ, có ghé qua miền Trung mưa lạnh… Còn tôi đã phiêu bạt lang thang qua khắp nẻo đường trần. Thương Cà Mau, nhớ Bạc Liêu cò trắng rợp bờ tre. Từ ngày chinh chiế.n cách ngăn trời quê xưa, chúng ta lại càng nhớ bếp lửa quê nghèo những chiều sương. Tuy có khác biệt giữa chinh nhân và lữ khách nhưng trên khắp chốn ngàn phương bước chân anh và tôi đã, chúng ta điều tìm thương, tìm về những ân tình pha sắc hương và gây bao vấn vương.
Click vào link để nghe Duy Khánh hát Quán Nữa Khuya của Tuấn Khanh và Hoài Linh.
Dĩ vãng tìm đâu thấy, như bóng mây chiều đang lững lờ theo gió bay Cố xóa tình xưa ấy Ngân tiếng tơ chùng để tìm quên hương đắng cay
Muốn nhắn nhủ thời gian Ai mãi phong trần để đi tìm hương cố nhân áo trắng màu sương gió Ngưng gót xuôi ngược để tìm về nơi bến mơ.
Khi dĩ vãng của những ngày yên bình như bóng mây chiều đang lững lờ theo gió bay, giữa hai con người ấy cứ mãi đi tìm tình xưa ấy… và tình xưa ở đây không phải là tình yêu trai gái hay tình bạn mà tình xưa là tình người và tình quê hương. Tôi và anh cùng mang chung tâm sự, thương quê nghèo sau những ngày tháng ly loạ.n. Trên bước đường xuôi ngược ấy xin nhắn nhủ với nhau rằng, dù cho ai có mãi phong trần hay mãi tha hương tìm cố nhân sầu, thì chỉ mong một ngày ngưng bước xuôi ngược để tìm bình yên về trên quê hương.
Click vào link để nghe Minh Cảnh và Trọng Hữu hát tân cổ Quán Nữa Khuya.
Quán nửa khuya bạn tôi chia tay nhé Nhớ nhau chăng là mỗi lúc đêm về Siết chặt tay để ghi phút phân kỳ tiễn người đi.
Sa trường anh lại đi vui gió sương Sông hồ gợi trong tôi bao luyến thương Tôi ghi nhớ giây phút ấy nào nguôi bạn đường ơi…
Quán Nửa Khuya là một đoạn ký ức buồn vui xen lẫn nhiều cảm xúc, mà có lẽ đó là những cảm xúc chân thật nhất mà nhạc sĩ Tuấn Khanh không thể nào quên. Cùng với sự phối hợp đầy chất thi nhạc của nhạc sĩ Hoài Linh Quán Nửa Khuya trở nên nổi tiếng và khắc sâu vào lòng người, làm nhạc sĩ Tuấn Khanh khá bất ngờ. Ông chia sẻ: tuy những bài nhạc được đánh giá là sang của ông như Chiếc Lá Cuối Cùng, Hoa Soan Bên Thềm Cũ được đánh giá cao về mặt nhạc thuật và ca từ, nhưng lại không thể nào ăn khách, không bán được nhiều tờ nhạc như các bài nhạc vàng đại chúng thời điểm đó như Quán Nửa Khuya và Hai Kỷ Niệm Một Chuyến Đi.
Biên Soạn: Hai Tứ 1964